8 nguyên nhân gây bệnh tiểu đường dễ biết nhất

Tiểu đường đang là căn bệnh phổ biến của cuộc sống hiện đại. Bệnh gây rất nhiều biến chứng nguy hiểm ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và công việc của người bệnh. Vậy nguyên nhân gây ra bệnh tiểu đường là gì ? bệnh tiểu đường có thể phòng ngừa được không ?

Bệnh tiểu đường gay còn gọi là đái tháo đường là rối loạn chuyển hóa mãn tính với đặc điểm là tăng lượng đường trong máu. Khi bạn thường xuyên cảm thấy rất đói, rất mệt mỏi kèm theo các biểu hiện như khát nước, đi tiểu nhiều có thể đó là những dấu hiệu của bệnh tiểu đường. Tiểu đường nếu không phát hiện và điều trị kịp thời có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm như các bệnh tim mạch, tai biến mạch máu não, mù mắt, suy thận, liệt dương… Dưới đây là một số nguyên nhân gây bệnh tiểu đường thường gặp nhất.

1. Nguyên nhân gây bệnh tiểu đường – Béo phì

Đề kháng insulin là tình trạng bệnh lý thường tồn tại ở người béo phì. Kháng insulin là tình trạng tế bào cơ thể không đáp ứng bình thường với insulin. Insulin là một hormon được tiết ra bởi tuyến tụy, hormon này có vai trò là những cầu nối đưa nguồn thức ăn quan trọng nhất trong cơ thể là glucose vào bên trong tế bào, giúp các tế bào sản sinh ra năng lượng cho cơ thể hoạt động. Tuy nhiên, khi cơ thể không sử dụng insulin đúng cách hay insulin không thực hiện được chức năng hay còn gọi là kháng insulin, đường sẽ không được vận chuyển vào tế bào mà lại trong máu khiến đường trong máu tăng cao.

Ở người béo phì, lúc đầu mới phát béo, tuyến tụy nơi sản xuất insulin hoạt động bình thường, nhưng theo thời gian tính kháng insulin dần tăng lên làm chức năng hoạt động của tuyến tụy bị suy yếu, không tiết ra đủ insulin để giữ mức đường huyết bình thường. Để khắc phục hiện tượng này, tuyến tụy phải hoạt động quá sức dẫn đến chức năng sản sinh ra insulin ở tụy giảm dần, lúc này insulin trong cơ thể sẽ không đủ để duy trì việc chuyển hóa đường trong máu ở mức bình thường nữa. Do vậy bệnh tiểu đường xuất hiện.

Nguyên nhân gây bệnh tiểu đường

Xem thêm : Bệnh tiểu đường là gì ? tiểu đường có nguy hiểm không ?

2. Lười vận động – nguyên nhân gây bệnh tiểu đường

Đây cũng là một trong những nguyên nhân gây bệnh tiểu đường tuýp 2. Khi bạn ăn, cơ thể sẽ được dung nạp rất nhiều năng lượng. Tuy nhiên vì lý do nào đó, bạn không hoặc ít vận động khiến tuyến tụy phải sản xuất insulin nhiều hơn để di chuyển đường vào tế bào. Khi làm việc quá sức sẽ khiến tuyến tụy bị suy yếu, dần dần mất khả năng sản xuất insulin, và đây là điều kiện thúc đẩy bệnh tiểu đường phát triển. Theo các chuyên gia, những người ít vận động, lao động văn phòng sẽ có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường cao gấp 3 lần so với người lao động chân tay.

3. Chế độ ăn uống không lành mạnh

Chế độ ăn uống là một trong những nguyên nhân gây bệnh tiểu đường tuýp 2. Một chế độ ăn dư chất béo thừa tinh bột sẽ  khiến cho tuyến tụy phải làm việc hết công suất, gây ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa glucose thành năng lượng. Thêm vào đó, nếu bạn có lối sống bận rộn và bỏ bữa sáng thường xuyên, bạn có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2 cao hơn. Đói trong một thời gian dài vào buổi sáng có thể làm gián đoạn lượng insulin trong cơ thể.

Ngoài ra, thói quen ăn các loại thịt đỏ đã chế biến như thịt lợn muối xông khói, xúc xích kẹp bánh mì (hot dog) có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường. Theo các nhà nghiên cứu, trong thịt đã chế biến, chất bảo quản có chứa một hàm lượng cao nitrate có khả năng làm tăng nguy cơ đề kháng với insulin. Hơn nữa, thịt đỏ còn chứa một hàm lượng sắt rất cao nên khi kết hợp với số lượng sắt dự trữ trong cơ thể đã làm tăng nguy cơ gây bệnh đái tháo đường týp 2.

Chế độ ăn uống không lành mạnh gây bệnh tiểu đường

Xem thêm : Tiểu đường tuýp 2 là nặng hay nhẹ hơn tiểu đường tuýp 1

4. Stress làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường

Nhiều người nghĩ rằng họ chỉ cần quan tâm và kiểm soát tốt mức tiêu thụ tinh bột và tập thể dục là đủ để giúp đường máu ổn định. Tuy nhiên, nếu thường xuyên để stress xảy ra thì đường máu cũng khó có thể kiểm soát tốt… Khi cơ thể và tâm trí luôn căng thẳng, các hormon làm tăng lượng đường trong máu được tiết ra và bên cạnh đó tính kháng insulin được đẩy mạnh. Do đó, lượng đường trong máu tăng lên, làm tăng nguy cơ đái tháo đường.

5. Ngủ không đủ giấc

Các nhà khoa học đã phát hiện nhiều mối liên hệ giữa việc thiếu ngủ – mất ngủ và sự phát triển của bệnh tiểu đường tuýp 2. Cụ thể họ đã chỉ a rằng những người ngủ ít hơn 5 giờ mỗi ngày có nguy cơ mắc bệnh cao gấp đôi so với người ngủ 7 – 8 giờ. Những người thiếu ngủ – mất ngủ có thể làm giảm quá trình chuyển hóa glucose, làm tăng hàm lượng hormone gây stress và khiến cơ thể kháng insulin. Ngoài ra, thiếu ngủ cũng gây nên tình trạng béo phì – một trong những nguyên nhân gây bệnh tiểu đường.

Tiểu đường nguyên nhân gây bệnh

Xem thêm : Vợ chồng bị tiểu đường có sinh con được không 

6. Buồng trứng đa nang làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường

Hội chứng buồng trứng đa nang được nhiều chuyên gia chứng minh là có liên quan đến bệnh tiểu đường ở phụ nữ. Đây là một bệnh lý gây ra bởi rối loạn nội tiết tố nam androgen. Nguyên nhân gây ra buồng trứng đa nang được cho là do kháng insulin. Kháng insulin trong bệnh buồng trứng đa nang được cho là nguyên nhân gây bệnh tiểu đường tuýp 2. Nó là tình trạng insulin sản xuất ra không được sử dụng hiệu quả, dẫn đến dư thừa trong máu.

7. Ngáy ngủ

Theo các nhà khoa học thuộc Đại học Yale (Mỹ) cho biết những người ngủ ngáy nặng có nguy cơ cao bị bệnh tiểu đường lên đến 50%. Theo họ, những người ngủ ngáy hay người mắc hội chứng ngưng thở khi ngủ thường có nhiều sự thay đổi ở hệ trao đổi chất của cơ thể, dẫn đến những rối loạn bên trong cơ thể, thúc đẩy glucose tăng cao dẫn đến bệnh tiểu đường. Tật ngáy càng nặng, nguy cơ cao huyết áp càng lớn và đàn ông dễ mắc bệnh hơn phụ nữ.

Ngáy ngủ là một trong những nguyên nhận gây bệnh tiểu đường tuýp 2

Xem thêm : Thoát khỏi bệnh tiểu đường nếu bạn làm những điều này

8. Hút thuốc lá

Hút thuốc lá cũng là một trong những nguyên nhân gây bệnh tiểu đường tuýp 2. Theo các nhà nghiên cứu, những người hút thuốc có nguy cơ mắc bệnh tiểu đường cao hơn những người không hút thuốc 14%. Khói thuốc ảnh hưởng đến tình trạng kháng insulin cũng như giảm khả năng sản xuất insulin của tuyến tụy.

Trên đây là những nguyên nhân gâu bệnh tiểu đường tuýp 2 thường gặp nhất. Hiện nay còn nhiều nguyên nhân gây bệnh vẫn chưa rõ, mặc dù nhiều người tin rằng yếu tố di truyền và môi trường đóng một vai trò trong việc gây ra bệnh tiểu đường tuýp 2. Thừa cân có liên hệ chặt chẽ với sự xuất hiện của bệnh tiểu đường tuýp 2, nhưng không phải ai mắc bệnh tiểu đường tuýp 2 đều thừa cân. 

9. Nguyên nhân gây bệnh tiểu đường tuýp 1

Bệnh tiểu đường tuýp 1 hay còn gọi là tiểu đường phụ thuộc insulin, loại này xảy ra khi tuyến tụy không tự sản xuất được insulin. Những người mắc bệnh tiểu đường tuýp 1 phụ thuộc vào insulin suốt đời, có nghĩa là họ phải dùng insulin nhân tạo hàng ngày để sống.

Cho đến hiện nay, nguyên nhân gây bệnh tiểu đường tuýp 1 vẫn chưa được xác định rõ. Theo các chuyên gia, nguyên nhân tiểu đường có thể là do hệ thống miễn dịch tấn công và phá hủy các tế bào sản xuất insulin của bạn trong tuyến tụy. Điều này khiến bạn có ít hoặc không có insulin. Lúc này, lượng đường thay vì chuyển đến các tế bào lại tích lũy trong máu, gây ra bệnh tiểu đường.

Bệnh tiểu đường tuýp 1 được cho là do tính nhạy cảm di truyền và các yếu tố môi trường gây ra, mặc dù các yếu tố chính xác gây bệnh vẫn chưa rõ.

Nguyên nhân gây bệnh tiểu đường tuýp 1

Xem thêm : Chỉ số đường huyết bao nhiêu là bình thường ? bao nhiêu là bị tiểu đường

10. Cách phòng ngừa bệnh tiểu đường 

Khác với bệnh tiểu đường type 1 thì không thể dự phòng được nhưng khi chúng ta thay đổi hành vi và lối sống sinh hoạt phù hợp có thể làm giảm đáng kể nguy cơ mắc bệnh tiểu đường type 2. Bạn có thể phòng tránh bệnh tiểu đường type 2 bằng thay đổi lối sống (chế độ ăn uống và luyện tập) phù hợp:

Giảm cân nếu thừa cân, béo phì

Giảm cân giúp cải thiện hoạt động của insulin, làm giảm nồng độ đường huyết lúc đói. Ngoài ra, giảm cân còn giúp tinh thần thoải mái và ngủ ngon hơn – giúp giảm được các yếu tố nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường. Giảm 5% trọng lượng cơ thể có thể giảm 50% nguy cơ mắc tiểu đường type 2. Để làm được điều này, bạn kiểm soát lượng tiêu thụ calo mỗi ngày và nên có chế độ ăn uống lành mạnh để tránh bệnh tiểu đường.

Tập thể dục thường xuyên

Theo các nhà nghiên cứu, thời gian tập luyện 4 tiếng 1 tuần tương đường 35 phút một ngày sẽ làm giảm nguy cơ bị đái tháo đường tới 80%. Vận động thường xuyên sẽ giúp giảm nồng độ đường trong máu và cải thiện độ nhạy của insulin. Bởi vậy, bạn nên tự tạo cho mình thói quen luyện tập hàng ngày và có thể lựa chọn những bài tập hay môn thể thao đơn giản như thiền, yoga, thể dục nhịp điệu, aerobic, đi bộ, đi xe đạp, cầu lông…

Cách phòng ngừa bệnh tiểu đường

Điều chỉnh chế độ ăn uống phù hợp

Cắt giảm lượng tinh bột hàng ngày và hạn chế những thực phẩm chứa nhiều chất béo, giảm chất kích thích như rượu, bia, cà phê, tăng cường rau xanh, trái cây vì có chứa nhiều chất xơ …Chất xơ giúp kiểm soát đường huyết, ít cung cấp calo và tạo cảm giác no lâu. Từ đó sẽ giúp bạn giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường, tiền tiểu đường. Ngoài ra, cần cân nhắc món thịt đỏ và thức ăn qua chế biến như xúc xích, thịt xông khói bởi hàm lượng cholesterol trong các loại thực phẩm này có thể liên quan đến nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường. 

Ngủ đủ giấc

Ngủ ngon cũng là trong những cách giúp ngăn ngừa bệnh tiểu đường. Chế độ sinh hoạt khoa học, dinh dưỡng lành mạnh và tâm trạng thoải mái chính là chìa khóa giúp người bệnh tiểu đường ngủ ngon. Để có giấc ngủ ngon bạn nên tránh xa các đồ uống có cồn trước khi ngủ, không dùng các thiết bị điện tử trước khi ngủ ít nhất 2 tiếng, không làm việc trí óc, suy nghĩ nhiều trước khi đi ngủ.

Hạn chế stress, căng thẳng

Tránh căng thẳng là một liệu pháp quan trọng để kiểm soát lượng đường trong máu. Stress, lo lắng cũng là những nguyên nhân dẫn đến béo phì, do vậy bạn nên tạo cho mình tâm lý thoải mái, vui vẻ. Thư giãn khi làm căng thẳng, stress. Gặp gỡ bạn bè, người thân, nghe nhạc, tập thể dục hay làm những việc làm yêu thích có thể giúp bạn thư thái và tạo cảm giác hứng khởi.  

Tóm lại, hiểu được các nguyên nhân gây bệnh tiểu đường sẽ giúp bạn giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường. Để phòng ngừa bệnh tiểu đường ( đái tháo đường ), bạn nên thay đổi lối sống lành mạnh như: chơi thể thao, tham gia các hoạt động giải trí để tránh stress, chế độ dinh dưỡng hợp lý…. Ngoài ra, bạn có thể sử dụng một số thảo dược tự nhiên để phòng ngừa và điều trị bệnh tiểu đường hiệu quả, không ảnh hưởng đến sức khỏe như Nấm linh chi, dây thìa canh, hoài sơn, trạch tả, ngũ vị tử, mạch môn…Việc bổ sung các thảo dược thiên nhiên sẽ giúp cơ quan gan thận, đặc biệt là tuyến tụy được bồi bổ, tăng cường chức năng. Từ đó, giúp đường huyết ổn định bền vững, phòng ngừa nguy cơ xảy ra bệnh tiểu đường.